Sposób, w jaki Mickiewicz przedstawił w Dziadach doświadczenia członków Towarzystwa Filomatów i Filaretów, wciąż jest tematem niewyczerpanych dyskusji. Wśród rozmów często pojawiają się głosy oburzenia – przecież w porównaniu z cierpieniem, jakiego doświadczali rodacy zesłani na katorgę losy filomatów wydają się niemal igraszką.